Ας σκεφτούμε το μάτι μας σαν μια φωτογραφική μηχανή. Οι ακτίνες του φωτός περνούν μέσα από τον κερατοειδή και μέσω του φακού του ματιού εστιάζονται πάνω στον αμφιβληστροειδή χιτώνα.
Ο αμφιβληστροειδής είναι ο φωτοευαίσθητος ιστός του ματιού μας, σαν το φιλμ της φωτογραφικής και αποτελείται από εξειδικευμένα νευρικά κύτταρα που ανιχνεύουν το φως στο πίσω μέρος του ματιού και στέλνουν το σήμα της εικόνας που σχηματίζεται στον εγκέφαλο για περαιτέρω ανάλυση.
Πολλές καταστάσεις μπορεί να οδηγήσουν σε αποκόλληση αμφιβληστροειδούς, κατά την οποία ο αμφιβληστροειδής διαχωρίζεται από το πίσω τοίχωμα του ματιού, όπως η ταπετσαρία που ξεκολλάει από έναν τοίχο. Όταν ο αμφιβληστροειδής αποκολλάται από το πίσω τοίχωμα του ματιού σταματάει η παροχή αίματος άρα και θρεπτικών συστατικών. Η συγκεκριμένη οφθαλμική κατάσταση χαρακτηρίζεται άκρως επείγουσα και απαιτεί άμεση αντιμετώπιση για την αποκατάσταση της βλάβης. Η αποκόλληση είναι ικανή να οδηγήσει ακόμα και στην τύφλωση.
Τι προκαλεί την αποκόλληση αμφιβληστροειδούς;
Οι παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη αποκόλλησης αμφιβληστροειδούς περιλαμβάνουν:
- Περιφερικές εκφυλίσεις του αμφιβληστροειδούς
- Παθολογική μυωπία (υψηλή μυωπία)
- Υψηλά επίπεδα σακχαρώδους διαβήτη
- Προχωρημένη ηλικία
- Οικογενειακό ιστορικό αποκόλλησης αμφιβληστροειδούς
- Προηγούμενη αποκόλληση αμφιβληστροειδούς
- Προηγούμενη επέμβαση στα μάτια όπως π.χ χειρουργική επέμβαση καταρράκτη Τραύμα στον οφθαλμό
Τι συμπτώματα προκαλεί η αποκόλληση του υαλοειδούς;
Οι παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη αποκόλλησης αμφιβληστροειδούς περιλαμβάνουν:
- εάν ξαφνικά δημιουργηθούν χιλιάδες “μυγάκια” μπροστά σας
- εάν ξαφνικά θολώσει ή χαθεί η όρασή σας,
- εάν έχετε συνεχόμενα φλας λευκού φωτός,
- εάν δείτε εφέ μαύρης σκιάς ή κουρτίνας που πέφτει σταθερά μπροστά στο οπτικό σας πεδίο
Ποιοι είναι οι τύποι της αποκόλλησης αμφιβληστροειδούς;
Γενικά, οι αποκολλήσεις του αμφιβληστροειδούς μπορούν να κατηγοριοποιηθούν με βάση την αιτία της αποκόλλησης σε ρηγματογενείς, ελκτικές ή εξιδρωματικές.
- Ρηγματογενείς αποκολλήσεις αμφιβληστροειδούς είναι ο πιο συνηθισμένος τύπος. Προκαλούνται από μια τρύπα ή ρωγμή στον αμφιβληστροειδή που επιτρέπει στο υγρό να περάσει και να συλλέγεται κάτω από τον αμφιβληστροειδή, αποσπώντας τον από την υποκείμενη παροχή αίματος. Ρωγμές στον αμφιβληστροειδή μπορούν να αναπτυχθούν όταν το υαλοειδές σώμα διαχωρίζεται από τον αμφιβληστροειδή ως μέρος της γήρανσης ή σε ασθενείς με ανώμαλη λέπτυνση στον περιφερικό αμφιβληστροειδή (όπως συμβαίνει στην παθολογική μυωπία) ή περιστασιακά από τραύμα.
- Οι ελκτικές αποκολλήσεις αμφιβληστροειδούς προκαλούνται από ουλώδη ιστό που αναπτύσσεται στην επιφάνεια του αμφιβληστροειδούς και τραβά τον αμφιβληστροειδή ξεκολλώντας τον από το πίσω τοίχωμα του ματιού. Αυτός ο τύπος αποκόλλησης αμφιβληστροειδούς μπορεί να συμβεί από διαβήτη, ισχαιμία και τραύματα.
- Εξιδρωματικές αποκολλήσεις αμφιβληστροειδούς σχηματίζονται όταν διαρρέει υγρό ή αίμα από τα αιμοφόρα αγγεία και συσσωρεύεται κάτω από τον αμφιβληστροειδικό χώρο. Αυτός ο τύπος αποκόλλησης είναι λιγότερο συχνός και μπορεί να συμβεί σε μάτια με φλεγμονή ή εκφυλιστική βλάβη των αιμοφόρων αγγείων.
Διαγνωστικός έλεγχος
Ο ειδικός του αμφιβληστροειδούς σας θα πραγματοποιήσει μια λεπτομερή οφθαλμολογική εξέταση, με ιδιαίτερη έμφαση στην βυθοσκόπηση (με χρήση μυδριατικών σταγόνων) συμπεριλαμβανομένης μιας προσεκτικής εξέτασης του περιφερικού αμφιβληστροειδούς. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει πίεση στο εξωτερικό μέρος του ματιού (σκληρική πίεση) για να δεί τον πιο περιφερειακό αμφιβληστροειδή ώστε να εντοπίσει τις ρωγμές του αμφιβληστροειδούς που θα πρέπει να αντιμετωπιστούν.
Επίσης, μερικές φορές γίνεται μια περαιτέρω ειδική εξέταση του αμφιβληστροειδούς για να αξιολογηθεί η έκταση του αποκολλημένου αμφιβληστροειδούς όσον αφορά την ωχρά κηλίδα (το κέντρο της όρασης) με τη χρήση της οπτικής τομογραφίας συνοχής (OCT). Τέλος, όταν δεν μπορεί να επιτευχθεί ικανοποιητική εξέταση του αμφιβληστροειδούς, ο ιατρός σας θα χρησιμοποιήσει υπέρηχο για περαιτέρω αξιολόγηση.
Θεραπεία της αποκόλλησης αμφιβληστροειδούς
Ο στόχος της θεραπείας είναι η επανασύνδεση του αμφιβληστροειδούς στο πίσω τοίχωμα του ματιού και η σφράγιση των ρωγμών που προκάλεσαν την αποκόλληση. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν διάφορες προσεγγίσεις για την αποκατάσταση μιας αποκόλλησης αμφιβληστροειδούς:
- Εφαρμογή Argon laser: στην περίπτωση που διαπιστωθεί η ύπαρξη ρωγμής στον αμφιβληστροειδή χωρίς να έχει προκληθεί ακόμα αποκόλληση, γίνεται εφαρμογή ειδικού λέιζερ. Με αυτό περιχαρακωνεται η ρωγμή (σαν να κολλάμε τον γύρω-γύρω ιστό με «ηλεκτροκόλληση» στο υποκείμενο τοίχωμα του ματιού) και αποφεύγεται η αποκόλληση.
- Ένθεση σκληρικού μοσχεύματος (scleral buckle): Σε αυτή τη χειρουργική επέμβαση ένα δαχτυλίδι σιλικόνης τοποθετείται εξωτερικά γύρω από τον βολβό πιέζοντας απαλά το μάτι, ωθώντας τον αμφιβληστροειδή πιο κοντά στα υποκείμενα τοιχώματα του ματιού. Η ρωγμή αντιμετωπίζεται με κρυοπηξία για να προκαλέσει ελεγχόμενες ουλές γύρω της και να την σφραγίσει μόνιμα. Το υγρό κάτω από τον αμφιβληστροειδή αφαιρείται μερικές φορές τη στιγμή της επέμβασης.
- Υαλοειδεκτομή — Σε αυτή τη χειρουργική επέμβαση γίνονται τρεις μικρές τομές στο λευκό μέρος του ματιού από τις οποίες ο χειρουργός χειρίζεται ειδικά εργαλεία μικροσκόπιο για την αφαίρεση του υαλοειδούς υγρού που γεμίζει το μάτι όπως και την αφαίρεση του υγρού κάτω από τον αμφιβληστροειδή. Ο χειρουργός μπορεί στη συνέχεια να χρησιμοποιήσει λέιζερ ή κρυοπηξία για να σφραγίσει τις ρωγμές του αμφιβληστροειδούς. Στη συνέχεια το μάτι γεμίζει με μια φυσαλίδα αερίου για να κρατήσει τον αμφιβληστροειδή στη θέση του ενώ επουλώνεται.
- Επικόλληση του αμφιβληστροειδούς με τη χρήση αερίου — Σε αυτή τη διαδικασία εγχέεται μια φυσαλίδα αερίου στο μάτι και ο ασθενής διατηρεί μια το κεφάλι του σε μια συγκεκριμένη στάση ώστε να διατηρηθεί η φυσαλίδα αερίου πάνω από τη ρωγμή του αμφιβληστροειδούς. Η ίδια η ρωγμή σφραγίζεται είτε με κρυοπηξία τη στιγμή της επέμβασης είτε με λέιζερ μετά την επαναπροσάρτηση του αμφιβληστροειδούς. Με την πάροδο του χρόνου ο οργανισμός παράγει υγρό το οποίο αντικαθιστά σιγά σιγά τη φυσαλίδα αερίου.
Με βάση τα χαρακτηριστικά της αποκόλλησης, ένας ειδικός στον αμφιβληστροειδή μπορεί να καθορίσει ποια προσέγγιση είναι η καταλληλότερη. Γενικά, η αποκόλληση αμφιβληστροειδούς είναι επιτυχής σε περίπου 9 στις 10 περιπτώσεις, αν και μερικές φορές απαιτείται περισσότερες από μία επεμβάσεις για την επιτυχή επικόλληση του αμφιβληστροειδούς στη θέση του.
Tα οπτικά αποτελέσματα εξαρτώνται από την προεγχειρητική όραση κάθε ασθενούς και άλλους παράγοντες που διαφέρουν μεταξύ των μεμονωμένων ασθενών. Γενικά, όταν το κέντρο του αμφιβληστροειδούς δεν έχει αποκολληθεί πριν από την επέμβαση, η μετεγχειρητική όραση τείνει να είναι παρόμοια με την προεγχειρητική όραση. Εάν ο κεντρικός αμφιβληστροειδής αποκολληθεί πριν από τη χειρουργική επέμβαση, η επιτυχής επαναπροσάρτηση συχνά οδηγεί σε βελτίωση της όρασης, αν και μπορεί να εμφανιστεί ορισμένος βαθμός μόνιμης απώλειας όρασης ή παραμόρφωσης.
