Αν θεωρήσουμε το μάτι μας ως φωτογραφική μηχανή, ο αμφιβληστροειδής χιτώνας είναι σαν το φωτογραφικό φιλμ.
Είναι ένα πολύ λεπτό στρώμα ιστού, το οποίο είναι ευαίσθητο στο φως άρα και στην εικόνα που εστιάζεται σε αυτό και στέλνει πληροφορίες στον εγκέφαλο. Στο κέντρο του αμφιβληστροειδούς βρίσκεται η ωχρά κηλίδα. Πρόκειται για μια πολύ ειδική περιοχή του αμφιβληστροειδούς, την οποία χρησιμοποιούμε για την ανάγνωση και άλλες οπτικά απαιτητικές εργασίες όπως η οδήγηση.
Μερικές φορές, σχηματίζεται ένα κυκλικό άνοιγμα (τρύπα) στην περιοχή της ωχράς το οποίο ονομάζεται οπή ωχράς κηλίδας και την εμποδίζει να λειτουργήσει κανονικά. Αυτό επηρεάζει άμεσα την κεντρική όραση δημιουργώντας ένα σκοτεινό ή τυφλό σημείο.
Τι προκαλεί την οπή ωχράς κηλίδας;
Η ηλικία είναι η πιο κοινή αιτία μιας και επηρεάζει ανθρώπους ηλικίας 55 ετών και άνω. Με την γήρανση το υαλοειδές αρχίζει να συρρικνώνεται και να απομακρύνεται από τον αμφιβληστροειδή. Συνήθως αυτό πραγματοποιείται χωρίς προβλήματα. Παρόλα αυτά υπάρχουν φορές που το υαλοειδές μπορεί να είναι «κολλημένο» στον αμφιβληστροειδή. Η έλξη που ασκείται στον αμφιβληστροειδή χιτώνα στην περιοχή γύρω από την ωχρά, είναι η κυρίαρχη αιτία πρόκλησης της πάθησης. Αυτή η έλξη είναι δυνατόν να προκαλείται από την πρόσφυση του υαλοειδούς πάνω στον αμφιβληστροειδή, από μεμβράνες που αναπτύσσονται πάνω στον αμφιβληστροειδή (επιαμφιβληστροειδική μεμβράνη) ή από συμφύσεις μεταξύ υαλοειδούς και αμφιβληστροειδή (υαλοειδο-αμφιβληστροειδική έλξη).
Καταστάσεις που αυξάνουν τον κίνδυνο σχηματισμού οπής της ωχράς κηλίδας περιλαμβάνουν:
- Υψηλή μυωπία
- Οίδημα ωχράς κηλίδας
- Φλεγμονές αμφιβληστροειδούς
- Φλεγμονές υαλοειδούς
- Τραυματισμός του οφθαλμού
- Όταν παρουσιαστεί οπή ωχράς στον ένα οφθαλμό υπάρχει κίνδυνος 5% έως 15% να παρουσιαστεί και στον έτερο οφθαλμό.
Τι συμπτώματα προκαλεί η οπή ωχράς κηλίδας;
Το πιο κοινό σύμπτωμα της οπής της ωχράς κηλίδας είναι η σταδιακή μείωση της κεντρικής όρασης του προσβεβλημένου ματιού. Αυτό μπορεί να συμβεί ως εξής:
- Θόλωση της κεντρικής όρασης
- Παραμόρφωση του περιγράμματος των αντικειμένων π.χ. οι ευθείες γραμμές εμφανίζονται κυματιστές (Παραμορφοψία)
- Κεντρικό «σκοτεινό» σημείο (σκότωμα)
Ο βαθμός στον οποίο επηρεάζεται η όραση θα εξαρτηθεί από το μέγεθος και θέση της οπής της ωχράς κηλίδας, καθώς και το στάδιο της ανάπτυξή της.
Διαγνωστικός έλεγχος
Η οπτική τομογραφία συνοχής (OCT) είναι ο τρόπος που χρησιμοποιείται για τη διάγνωση, τη σταδιοποίηση και τη διαχείριση των οπών της ωχράς κηλίδας. Αυτή η γρήγορη, μη επεμβατική τεχνική απεικόνισης επιτρέπει την αξιολόγηση της ωχράς κηλίδας σε υψηλή ανάλυση και βοηθά τον γιατρό σας να διαφοροποιήσει μια οπή από άλλες οφθαλμικές παθήσεις με παρόμοια συμπτώματα.
Θεραπεία και πρόγνωση
Σε περιπτώσεις όπου η οπή της ωχράς κηλίδας είναι πολύ μικρή και δεν έχει μεγάλο αντίκτυπο στην όρασή, ο γιατρός μπορεί να μην συστήσει καμία απολύτως θεραπεία και απλά να παρακολουθείται η εξέλιξη. Σε κάποιες περιπτώσεις υπάρχει η πιθανότητα η οπή να ιαθεί αυτόματα.
Σε περιπτώσεις που η οπή είναι εγκατεστημένη και υπάρχει μεγάλη προσβολή της κεντρικής όρασης ο μόνος τρόπος αντιμετώπισής της είναι η χειρουργική επέμβαση (υαλοειδεκτομή). Σε αυτή τη χειρουργική επέμβαση το υαλοειδές αφαιρείται για να σταματήσει να τραβάει τον αμφιβληστροειδή. Στη συνέχεια τοποθετεί μια φυσαλίδα αερίου στο εσωτερικό του ματιού. Αυτή η φυσαλίδα ασκεί πίεση στην οπή και τη συγκρατεί στη θέση της μέχρι να επουλωθεί. Το αέριο απορροφάται σταδιακά και αντικαθίσταται από υγρό που το παράγει ο οργανισμός. Μέχρι τότε ο ασθενής διατηρεί μία θέση με το πρόσωπο προς τα κάτω (μπρούμητα) για αρκετές ώρες της ημέρας για ένα διάστημα 1-2 εβδομάδες. Αυτό θα επιτρέψει στη φυσαλίδα να είναι σε επαφή με την οπή ώστε να κλείσει επιτυχώς.
Η υαλοειδεκτομή έχει ποσοστό επιτυχίας πάνω από 90%, με τους ασθενείς να ανακτούν μέρος ή το μεγαλύτερο μέρος της χαμένης όρασής τους, εφόσον δεν υπάρχουν σοβαρές διαταραχές στο μελάγχρουν επιθήλιο του αμφιβληστροειδούς, κάτω από την ωχρά κηλίδα. Η οπτική οξύτητα αποκαθίσταται όταν απορροφηθεί το αέριο, αλλά θα χρειαστούν αρκετοί μήνες για να ολοκληρωθεί η πλήρης επούλωση. Η τελική όραση εξαρτάται από την αρχική προ του χειρουργείου. Όσο καλύτερη είναι η προεγχειρητική όραση, τόσο καλύτερη και η μετεγχειρητική. Τέλος εξαρτάται από τον πόσο καιρό υπήρχε η οπή πριν από τη χειρουργική επέμβαση.
Οι πιθανές επιπλοκές της διαδικασίας περιλαμβάνουν δημιουργία καταρράκτη, αποκόλληση αμφιβληστροειδούς, μόλυνση, γλαύκωμα, αιμορραγία ή αποτυχία κλεισίματος της οπής (λιγότερο από 10% των περιπτώσεων).
Ορισμένοι ασθενείς αποφασίζουν να μην υποβληθούν σε χειρουργική επέμβαση. Αυτό είναι λογικό ιδίως εάν η όραση στο άλλο μάτι δεν επηρεάζεται. Δεν υπάρχει “σωστή” ή “λανθασμένη” απόφαση, καθώς κάθε άτομο έχει διαφορετικές ανάγκες και προτεραιότητες. Είναι καλό να συζητήσετε τους λόγους για τους οποίους θέλετε ή όχι να προχωρήσετε σε χειρουργική επέμβαση με τον γιατρό σας.
