Τα μάτια μας χρειάζονται δάκρυα για να παραμείνουν υγιή και άνετα και να βλέπουν σωστά. Εάν τα μάτια σας δεν παράγουν αρκετά δάκρυα ή δεν έχουν τη σωστή σύσταση, αυτό ονομάζεται ξηροφθαλμία.
Τα δάκρυα είναι σημαντικά καθώς σχηματίζουν ένα στρώμα στο μπροστινό μέρος του ματιού.
Πώς λειτουργούν τα δάκρυα;
Όταν ανοιγοκλείνουμε τα μάτια μας, ένα λεπτό στρώμα με δάκρυα απλώνεται στην επιφάνεια του ματιού. Το στρώμα αυτό ονομάζεται δακρυϊκό φιλμ και επιτελεί μια σειρά από λειτουργίες: συμμετέχει στην εστίαση του φωτός στο μάτι, απομακρύνει τυχόν ξένες ουσίες αλλά κυρίως λιπαίνει το μάτι διατηρώντας το υγρό και λείο.
Το δακρυϊκό φιλμ αποτελείται στην πραγματικότητα από τρείς στιβάδες, η καθεμία με διαφορετική λειτουργία:
- την λιπιδική στιβάδα
- την υδατοειδής στιβάδα
- την βλεννώδη στιβάδα
Η λιπιδική στιβάδα είναι η εξωτερική στιβάδα του δακρυϊκού φιλμ. Πρόκειται για ένα λιπαρό φιλμ το οποίο σφραγίζει τα δάκρυα στο μάτι και τα εμποδίζει να εξατμιστούν. Αυτό η στιβάδα δημιουργείται στους μεϊβομιανούς αδένες του ματιού, οι οποίοι βρίσκονται ακριβώς πίσω από τις βλεφαρίδες.
Η υδατοειδής στιβάδα είναι η μεσαία στοιβάδα. Αποτελείται κυρίως από νερό, παρέχει υγρασία και τροφοδοτεί τον κερατοειδή με οξυγόνο και άλλα σημαντικά θρεπτικά συστατικά. Αποτελεί το μεγαλύτερο μέρος αυτού που βλέπουμε ως δάκρυα και είναι η στιβάδα που οι περισσότεροι άνθρωποι σκέφτονται όταν σκέφτονται τα δάκρυα. Αυτή η στιβάδα παράγεται από τους δακρυϊκούς αδένες που βρίσκονται κάτω από το άνω βλέφαρο.
Η βλεννώδη στιβάδα είναι το εσωτερικό στρώμα του δακρυϊκού φιλμ και βρίσκεται πιο κοντά στο μάτι. Βοηθάει να απλώνονται τα δάκρυα καλύτερα και να προσκολλώνται πάνω στην επιφάνεια του ματιού. Η βλεννώδης στιβάδα παράγεται από μια συγκεκριμένη κατηγορία κυτταρικών αδένων στον επιπεφυκότα. Πρόσφατες έρευνες ταξινομούν τη βλεννώδη και την υδατοειδή στοιβάδα ως μία.
Γιατί τα μάτια μου είναι τόσο ξηρά;
Μερικά από τα συμπτώματα της ξηροφθαλμίας είναι:- Μάτια που τσούζουν και καίνε.
- Μικρή χρονική περίοδος με θολή όραση, ειδικά κατά την ανάγνωση.
- Αίσθηση γρατσουνίσματος ή σαν να υπάρχει άμμος ή βλεφαρίδα μέσα στο μάτι σας.
- Βλέννες μέσα ή γύρω από τα μάτια σας.
- Τα μάτια είναι κόκκινα ή ερεθισμένα ιδιαίτερα όταν βρίσκεστε στον αέρα ή κοντά στον καπνό του τσιγάρου.
- Μειωμένη ανοχή στους φακούς επαφής.
- Υπερβολική παραγωγή δακρύων με αποτέλεσμα να “τρέχουν”.
Ποιες είναι οι αιτίες της ξηροφθαλμίας;
Οι άνθρωποι τείνουν να κάνουν λιγότερα δάκρυα καθώς μεγαλώνουν σε ηλικία λόγω ορμονικών αλλαγών τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες. Ωστόσο, η ξηροφθαλμία είναι πιο συχνή στις γυναίκες — ειδικά σε εκείνες που έχουν περάσει την εμμηνόπαυση.
Οι κυριότερες αιτίες είναι:- Ανοσολογικές ασθένειες, όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, το σύνδρομο Sjögren, η νόσος του θυρεοειδούς και ο λύκος
- Βλεφαρίτιδα (όταν τα βλέφαρα είναι πρησμένα ή κόκκινα)
- Εντρόπιο (όταν γυρίζουν τα βλέφαρα). εκτρόπιο (τα βλέφαρα στρέφονται προς τα έξω)
- Η παρουσία καπνού, αέρα ή πολύ ξηρού κλίματος
- Κοιτάζοντας την οθόνη του υπολογιστή για πολλή ώρα, το διάβασμα και άλλες δραστηριότητες που μειώνουν τον βλεφαρισμό.
- Χρόνια χρήση φακών επαφής
- Κάνοντας διαθλαστική επέμβαση στα μάτια, όπως LASIK
- Λήψη ορισμένων φαρμάκων, όπως αντιισταμινικά, ηρεμιστικά, αντισυλληπτικά
Ποια είναι η θεραπεία κατά της ξηροφθαλμίας;
Οι θεραπείες για ξηροφθαλμία στοχεύουν στην αποκατάσταση και τη διατήρηση της κανονικής ποσότητας ή ποιότητας των δακρύων στο μάτι και εξαρτώνται από τον τύπο ξηροφθαλμίας και τον βαθμό του προβλήματος.
- Αντιμετώπιση της ξηροφθαλμίας προσθέτοντας δάκρυα. Ο οφθαλμίατρος θα σας προτείνει κάποια τεχνητά υποκατάστατα δακρύων (τεχνητά δάκρυα). Αυτές είναι οφθαλμικές σταγόνες που είναι παρόμοιες με τα δικά σας δάκρυα και μπορούν να χρησιμοποιηθούν όσο συχνά χρειάζεται ως συμπλήρωμα των φυσικών σας δακρύων.
- Αντιμετώπιση της ξηροφθαλμίας εξοικονομώντας τα υπάρχοντα δάκρυα. Ο οφθαλμίατρος σας μπορεί να προτείνει να κλείσει τους φυσιολογικούς δακρυϊκούς σας πόρους, προσωρινά ή μόνιμα, με αποτέλεσμα να κάνει τα φυσικά σας δάκρυα να παραμένουν στα μάτια σας περισσότερο. Αυτό γίνεται με μικροσκοπικά ενθέματα σιλικόνης ή τύπου γέλης που εισάγονται στους δακρυϊκούς πόρους σας και τα οποία βέβαια μπορούν να αφαιρεθούν. Ο οφθαλμίατρος σας μπορεί επίσης να συστήσει χειρουργική επέμβαση που κλείνει μόνιμα τους δακρυϊκούς πόρους σας αν αυτό απαιτείται.
- Αντιμετώπιση της ξηροφθαλμίας αυξάνοντας την παραγωγή δακρύων. Ο οφθαλμίατρός σας μπορεί να σας ζητήσει να χρησιμοποιήσετε ένα συνταγογραφούμενο φάρμακο που βοηθά στην αύξηση παραγωγής των φυσικών σας δακρύων.
- Αντιμετώπιση της ξηροφθαλμίας που οφείλεται σε βλεφαρίτιδα ή σε φλεγμονή της οφθαλμικής επιφάνειας. Ο οφθαλμίατρος σας μπορεί να μπορεί να συστήσει:
- συνταγογραφούμενες οφθαλμικές αντιφλεγμονώδες σταγόνες ή αλοιφές
- ζεστές κομπρέσες στα μάτια με μασάζ στα βλέφαρά σας
- ορισμένα ειδικά καθαριστικά βλεφάρων.
